ANKSIOZNI POREMEĆAJI

Anksiozni poremećaj se može definisati kao intenzivno, prolongirano osjećanje strahovanja. To je dugotrajna nesigurnost koja uključuje nerealni strah od očekivane budućnosti koja remeti svakodnevne životne aktivnosti. Treba praviti razliku između anksioznosti i straha. Anksioznost se odnosi na unutrašnji fokus, dok se strah odnosi na spoljni, kao faktor potencijalne prijetnje. Anksioznost se ne mora odnositi na neku konkretnu opasnost kao što je to slučaj sa strahom. Na primjer, osjećate strah kada se vozite u automobilu sa nekim ko vozi brzo, to je osnovani strah. Međutim,  može da se javi osjećaj anksioznosti kada krenete u trgovinu ili na ispit, čak i ako ste ponijeli novac i spremili ispit. Ta nelagoda zbog moguće potencijalne opasnosti koju donosi situacija jeste anksioznost. Ta nelagosnost preplavljuje cijeli organizam, kroz fiziološki, bihejvioralni i psihički aspekt. Fiziološki aspekt se odnosi na ubrzan rad srca, znojenje, naviranje krvi u glavu, vrtoglavicu, gubitak daha, napetost mišića i drugo.  Bihejvioralni se odnosi na ponašanje koje gubi procenat finkcionalnosti u svakodnevici. Psihološki aspekt je misaoni tok koji je okupiran strepnjom. Sva tri aspekta imaju svoj stepen intenziteta koji varira od blage anksioznosti do stanja napada panike.

Anksioznost i anksiozni poremećaj, takođe, nisu isto. Anksioznost se može realno javiti kod svake osobe u datom momentu, kao reakcija organizma na određenu situaciju. Anksiozni poremećaj ima svoj jači intenzitet, koji traje duže i vremenom jača i prerasta u fobiju, ako se adekvatno ne liječi.

Postoji više vrsta anksioznosti. Slobodna lebdeća anksioznost se javlja bez vidljivog povoda i ne može se povezati ni sa jednom konkretnom situacijom. Ona uključuje manji broj simptoma, slabijeg intenziteta. Situaciona anksioznost se veže za određenu situaciju i javlja se isključivo u takvim uslovima. Pojava ove vrste anksioznosti može se desiti na samu misao o toj situaciji. Zato se takve misli izbjegavaju, a situacije još više. Međutim, ponekada nam život nameće često situaciju od koje baš bježimo, i prinuđeni smo da se susrećemo sa njom. Tada se osjeća anticipatorna anksioznost.

Posebna vrsta ovog poremećaja je i napad panike. Intenzivni napadi  ove vrste se doživljavaju iznenada. Osećanja oraganizam preplavljuju iznenada i kulminiraju u roku od deset minuta. Propratni simptomi mogu biti osjećaj ludila i gušenja, strah da će se umrijeti i osjećaj potpunog gubitna daha. Sa druge strane, fobija je intenzivan strah koji nije realan. Odnosi se na situaciju ili objekat. Postoje tri vrste fobija, a to su specifične, socijalne i agorafobije. Specijalne se odnose na životinje, visinu, krv… Socijalne se odnose na ljude. Dok se agorafobije odnose na otvoreni prostor.

Ako osjećate stalnu zabrinutost na više životnih polja, kao što su posao, partner, djeca, međuljudski odnosi, i to traje više od pola godine, onda patite od generalizovanog anksioznog poremećaja. Dok se postraumatski stresni poremećaj javlja kod kontinuirane agonije ili neke stresne reakcije koja se javi mnogo godina posle samog događaja ili, eventualno, kod žrtava terorističkih napada i humanih profesija koje nose određeni rizik posla.

U poslednje vrijeme se sve češće spominje opsesivni i kompulzivni poremećaj, koji mogu biti odvojeni ali često idu zajedno. Opsesije su uznemirujuće misli koje ne mogu da se odagnaju, dok su kompulzije prinudne radnje koje se ponavljaju. Ovu vrstu poremećaja oslikava perfekcionizam, dominantnost, izrazita posvećenost poslu, konflikt u donošenju velikih odluka i smanjena sposobnost prepoznavanja tuđih i svojih emocija.

Postoji veliki broj tehnika kojima se pristupa u liječenju anksioznih poremećaja. U zavisnosti od vrste poremećaja i njenog intenziteta, u terapijskom procesu pristupa se određenoj intervenciji.